Prof.Dr.Ender YARSAN
Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı
   
 

Karaciğere Zararlı Etkileri Olan Bitkiler

Bitkilerde bulunan çok sayıda zehirli-zararlı madde hayvanlar için önemli tehlike oluştururlar. Hayvanlar genellikle otladıkları yerlerdeki zehirli bitkileri tanırlar; normal olarak onları yemekten kaçınırlar. Yalnız, meraya yeni getirilen hayvanların yöreyi pek tanımamaları, zehirli madde içeren bitkiler veya tohumlarının yem maddelerine veya otlara karışmaları zehirlenmelerin önemli sebepleri arasındadır.

Bu bitkisel zehirlenme olaylarında özellikle; vücudun bütün sistemleriyle ilişkili olan ve son derece karmaşık ve önemli fonksiyonlara sahip karaciğer, hasara uğrayarak hastalık belirtilerine ve sonuçta ölümlere dahi sebep olmaktadır.

Karaciğer fonksiyonları açısından değerlendirildiğinde son derece önemli bir organ olarak kabul edilir. Bununla birlikte bu yapı üzerine olumsuz etkileri olan çok sayıda madde ve ilaç da vardır. Veteriner hekimliği yönüyle değerlendirildiğinde hayvanların yem ve otlamaya bağlı olarak aldıkları birçok bitkisel etkin madde karaciğer üzerinde olumsuz etkiler oluşturur. Karaciğere yönelik zararlı etkileri olan bitkiler aşağıdaki çizelgede isimlendirilmiştir.


Çizelge. Karaciğere etki eden zararlı bitkiler ve bunların Ülkemizdeki isimleri.

Bitki

Ülkemizdeki adı

Xanthium spp.

Sıraca otu, Pıtrak

Senecio

Kanarya otu

Echium spp.

Engerek otu

Heliotropium

Bambul otu, Akrep otu

Lotus corniculatus

Gazal Boynuzu

Lantana and Lippia spp.

Kekik

Helenium spp.

Güneş Gelini, Endez Otu

Kochia scoparia

Papaz Sakalı

Microcystis aeruginosa, M. viridis, Anabaena Flos-Aquae, Nostoc spp.,Oscillatoria aghardii ve Nodularia spumigena

 

Mavi-yeşil algler

Hymenoxys spp.

 

Cycad Poisoning

Palmiye

Crotalaria

 

Amsinckia

 

 

Kaynak:

Portakal,P. Karaciğer Üzerinde Etkili Zehirli Bitkiler. A.Ü.Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Seminer, 2008.